هراسکان شهر پنهان ایران
مروری برتاریخ شهرستان آران و بیدگل و کشف شهر افسانه ای هراسکان
در همجواری شهرستان تاریخی و باستانی کاشان و در شمالی‌ترین نقطه استان اصفهان شهرستان آران و بیدگل قرار دارد این شهرستان نیز از تاریخ بزرگ ایران زمین محروم نبوده و قدمت بسیاری دارد.
🔹️قدمت این شهرستان را به صورت دقیق نمی‌توان تخمین زد اما آنچه که واضح است این شهرستان قدمتی بیش از دوهزارسال داشته و حتی برخی قدمت آن را ۹ هزار سال می دانند.
🔹️نام این شهر که از دو واژه (آران) و (بیدگل) ساخته شده که ریشه قدیمی و باستانی دارد محققان معتقدند اصل واژه (آران) در قدیم (آرین) نام دیگر قوم آریا بوده است.
🔹️نام (بیدگل) نیز تغییر یافته ویگل شهر باستانی است که در کنار شهر قدیمی هراسکان بوده است.
🔹️این شهرستان دارای مراکز تاریخی بسیار با قدمت و سرگذشت‌هایی متفاوت است؛ آرامگاه امامزاده محمد هلال بن علی (ع)اولین مهاجر علوی به ایران، شهر زیرزمینی اویی در شهر نوش آباد، آتشکده ویگل، کاروسرای مرنجاب و اکنون شهری که سر از خاک بیرون آورده و باستان شناسان آن را هراسکان می‌دانند.
🔹️هراسکان نام شهر قدیمیست که بیشتر با افسانه آمیخته شده و اثری از این شهر پیدا نگشته بود اما در محوطه باستانی ویگل بر صندلی آتشکده (ویگل) کتیبه‌ای پیدا شده که نام هراسکان بر آن حک شده است.
🔹️محققانی که در حال تمیز کردن کتیبه‌های موجود در محوطه باستانی ویگل برای نمایش در موزه بوده‌اند کتیبه‌ای پیدا کردند که پرده از راز شهر باستانی به نام هراسکان برداشته است.
🔹️در کتیبه‌ای که در آتشکده(ویگل) کشف شده است این چنین نوشته شده است:(مروان وه پسر وهرام زمانی که آتش بهرام را در شهر فراسگان می نشاند این گونه گفت که ...)
🔹️متون تاریخی که با افسانه آمیخته شده است می‌گویند افراسیاب بعد از غلبه بر ایران شهر هراسکان را بنا نهاده است؛نام این شهر در زبان پهلوی هراسکان بوده و بعدها به هراسگان تغییر یافته است.
🔹️اسناد تاریخی می‌گویند هراسکان تا اواسط دوره ایلخانی حدود سال‌های ۷۰۰ تا ۷۵۰ هجری آباد بوده ولی در سده نهم ویران شده و از صفحه تاریخ تا به امروز محو گشته است.
🔹️این شهر از گذشته‌های دور مورد توجه جغرافی دان‌ها و تاریخ دان‌ها بوده است و در سه کتاب (طبقات المحدثین باصبهان)، (ذکر اخبار اصفهان) و (محاسن اصفهان) از آن یاد شده است.
🔹️مورخانی مانند (ابوشیخ) و شاگردش (ابو النعیم اصفهانی) در سده چهارم و (مافروخی) در سده پنجم از این شهر به عنوان عجایب اصفهان یاد کرده اند.
🔹️رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان آران و بیدگل در مصاحبه‌ای گفته بود کتیبه‌های مرتبط با شهر هراسکان رمزگشایی شده است.
🔹️آیا رمزگشایی بیشتر از کتیبه‌های کشف شده در محوطه باستانی ویگل می‌تواند پرده از رازی ۷۰۰ ساله بردارد و با شهر هراسکان برگ دیگری در تاریخ پرشکوه ایران بنویسد؟
🔹️آیا هراسکان شهر پنهان ایران نمایان خواهد شد؟
✍️🏻وحید اکرمیان
