افسانه هراسکان آران و بیدگل
به تازگی و با خوانش کتیبه ای بر صندلی های آتشکده ویگل ، نام شهر هراسکان نمایان شد. در این کتیبه این گونه آمده است: «مروان وه پسر وهرام زمانی که آتش بهرام را در شهر فراسگان می نشاند این گونه گفت که ...»
این کشف جدید احتمالا پرده از معمایی تاریخی بر خواهد داشت و شهر گمشده هراسکان که در تاریخ با افسانه ها در آمیخته، نمایان خواهد شد. ( شهر گمشده ویگل )
بنابر متون تاریخی که حالتی اسطوره ای و افسانه ای دارد هراسکان شهری است که افراسیاب بعد از غلبه بر ایران بنا نهاد. گرداگرد این شهر، شن چون کوه های روان به این سو و آن سو میرفته ولی حتی یک دانه شن در خندق این شهر نمی ریخته است.
هراسکان، صحرایی طلسم شده به نام «فاس» داشته که در آن درندگان و چهارپایان اهلی، در کنار هم به شادی در حال زندگی بوده اند. داستان شگفت دیگر درباره این شهر این است که روزی خروسی در هراسکان وحشی می شود و چهار سال در صحرای فاس می ماند و زندگی می کند و هیچ روباه و درنده ای به آن آسیب نمی رساند.
در منابع تاریخی آمده است که هراسکان، ویگل و مختص آباد سه ده آباد در کنار یکدیگر بوده اند که از آنان با عنوان قری الثلاثه نام می بردند.
بنابر اسناد تاریخی هراسکان تا اواسط دوره ایلخانی (حدود سال های 700 تا 750 هجری) آباد بوده ولی در سده نهم (حدود 850 هجری) ویران شده و بعد از آن از صحنه تاریخ محو گشته است.
آیا اکنون و بعد از حدود 700 سال خاموشی، بار دیگر هراسکان، کوه های شن را پراکنده کرده و رخ نمایانده است؟ این سوالی است که پژوهشگران و باستان شناسان باید به آن پاسخ دهند...
* آتشکده هراسکان در آران و بیدگل
* کشفی بسیار مهم و شگفت در پایگاه پژوهشی ویگل شهرستان آران و بیدگل
* کشف تصویر یکی از پادشاهان اواخر دوره ساسانی در محوطه ویگل آران و بیدگل
